Rond de leeftijd van vier jaar, gaan de meeste kinderen naar groep 1. Tegenwoordig verwachten scholen dat kinderen zindelijk zijn voordat zij naar het basisonderwijs gaan. Een aantal kinderen heeft wat meer tijd /rijping nodig om het seintje van ‘wanneer moet ik plassen of poepen’ te herkennen en daar adequaat op te reageren. Zij blijven urine en soms ontlasting in de broek of luier verliezen. Regelmatig veroorzaakt dit spanningen in het gezin. Het kind gaat ophoudgedrag vertonen om de broek zolang mogelijk schoon te houden. Juist dit mechanisme zorgt ervoor dat de problemen van onzindelijkheid toenemen. De bekkenbodemspier wordt te gespannen, er wordt niet goed uitgeplast, ontlasting komt niet of soms met beetjes en wordt naar verloop van tijd hard. Er wordt niet goed doorgepoep, buikpijn kan ontstaan. Door de harde ontlasting doet het poepen pijn tot soms scheurtjes in de anus toe. Urineweginfecties kunnen ontstaan.
Ook op mentaal niveau heeft dit gevolgen: onzeker voelen, faalangstig worden, het gevoel hebben dat je je ouders teleurstelt, niet aan de verwachting kunnen voldoen. Ouders worden soms door machteloosheid boos. Het is een issue geworden in het gezin, en de neerwaartse spiraal is een feit.
Wat doet een kinderbekkenfysiotherapeut?
Zij behandelt /begeleidt kinderen die kampen met:
Incontinentie voor urine of ontlasting
Niet zindelijk worden
Verstopte darmen (obstipatie)
Overloopdiarree
Urineweginfecties
Buikpijnklachten
Angst om naar toilet te gaan
Bedplassen
Altijd snel terecht
Team van specialisten
Voor alle leeftijden
Vaak via de verzekering
Persoonlijk advies
Therapie/begeleiding:
In kaart brengen wat er feitelijk aan de hand is. Uitleggen aan de hand van beeldmateriaal hoe het mechanisme werkt. Afspraken maken omtrent dagritme van plassen en poepen. Vochtintake en het daarbij horende plasschema helder krijgen en doorspreken. Ontspanningsoefeningen worden op speelse wijze aangeleerd, waarbij de feedback en het “zelf kunnen besturen” van de spieren wordt aangeleerd.
Demystificeren, angst weghalen, een evt. luierbeleid doorspreken. Vaak wordt er een contactlaxantia voorgeschreven om de therapie te ondersteunen. Indien nodig wordt er contact met school gelegd om zoveel mogelijk het beleid op elkaar af te stemmen.
Onder andere aan de hand van” de criteria van Rome” wordt bekeken of uw kind daadwerkelijk functionele obstipatie heeft.
Obstipatie kan overloopdiarree veroorzaken, vieze broeken dus, waardoor het beeld kan ontstaan dat de sluitspier(anus) en of de bekkenbodem te slap zijn om de ontlasting binnen te houden. Het tegendeel is waar. Vaak bestaat er een hoge spanning in de bekkenbodemspier waardoor ontlasting blijft zitten en hard wordt. Dunnere ontlasting “lekt “ daarlangs naar buiten. Ook hier zullen kinderen trachten de broek schoon te houden door te gaan ophouden, waardoor spierspanning toeneemt en de coördinatie, het besturen van de bekkenbodem, afneemt. Plasproblemen, buikpijn, moeheid en algehele malaise kunnen hierdoor ontstaan .
Vaak komen poep en plasproblemen tegelijk voor. Het blijkt dat 30% van de kinderen die zich met plasproblemen presenteren ook poepprobleem hebben. In enkele gevallen verdwijnt het plasprobleem vanzelf als de obstipatie opgelost is; de overvolle endeldarm is dan niet meer overvol , drukt daardoor niet meer tegen de blaas aan, zodat de blaas haar volledige vulling kan bereiken.
Therapie/begeleiding bij buikpijn en obstipatie:
Uitleg geven over spijsverteringskanaal en bekkenbodem in relatie tot de klachten.
Ontspanningsoefeningen aanleren op speelse wijze, herkennen wanneer je lichaam sterk en juist slap is. Juiste toilethouding, buikademhalings oefeningen, aanleren hoe te persen en hoe je dat ook anders kan oplossen.
Bij kinderen vanaf 6 jaar kan ook de coördinatie van de bekkenbodem zelf geoefend worden. Het leren voelen en herkennen van het optrekken en loslaten van de bekkenbodemspier is hierbij belangrijk.
Inspelen op kinderen met poep en plasproblemen is maatwerk. Dat maakt het werken met deze groep kinderen bijzonder. Veelal is er nog een taboesfeer rondom urine en ontlastingsverlies. Het is een gevoelig onderwerp en kinderen voelen zich vaak kwetsbaar. Voor de goed opgeleide en gemotiveerde kinderbekkenfysiotherapeut telkens weer een kans om hier het verschil te mogen maken.
Cijfers tonen aan dat er in de onderbouw van basisscholen gemiddeld twee kinderen per klas zitten die in meer of mindere mate met deze problematiek bekend zijn.
Medische hypnose is een behandelmethodiek die vaker ingezet wordt bij deze groep kinderen. (tussen de 6 en 16 jaar).
Samenwerking met overige disciplines
Gezien de veelheid van factoren die vaak een rol spelen bij poep en plasproblemen wordt er met regelmaat een meersporenbeleid ingezet. Dat houdt in dat het gezin ook ondersteuning kan krijgen van een orthopedagoog/kinderpsycholoog en ook het kind apart getest en of begeleid kan worden. Wij zijn in de gelukkige omstandigheid dat we nauw samen werken met kinderartsen, urologen, urotherapeuten en pedagogisch medewerkers van het Rijnstate Arnhem en ‘TOP voor kinderen’ (Team voor ontlastings- en plasproblemen).
In de eerste lijn hebben een aantal professionals, werkzaam met kinderen elkaar opgezocht. Dit heeft geresulteerd in een multidisciplinair samenwerkingsverband in het Gezondheidscentrum Lentemorgen
–> Meike Manschot en haar team van praktijk Zij aan Zij is de orthopedagoog. Ze geven ouders en kind begeleiding bij opvoedingsvraagstukken, zelfbeeld en bijvoorbeeld faalangst.
–> Marloes Aalberts werkzaam bij Sensire is de kinderdietist. Bijna alle kinderen die voor kinderbekkenfysiotherapie komen, stuur ik , voor in ieder geval een eenmalig consult, naar haar door. Goed kunnen blijven poepen, ook zonder medicatie, heeft met meer factoren te maken dan vezelrijk eten. De kinderdietist brengt eet en drinkgedrag goed in kaart en geeft zinvolle adviezen. Ook miezemuizers “ en kinderen die (te ) weinig drinken kunnen goed bij haar terecht.
Bij een aantal kinderen blijkt een overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen een belangrijke rol te spelen bij hun buikklachten en bijbehorend poeppatroon.
Een enkele keer blijkt dat de spanning in de bekkenbodem zo hoog is dat kinderen niet voelen hoe hun bekkenbodem te ontspannen. Bij persen wordt er juist tegengesteld (dyssynergetisch) gewerkt. De ontlasting wordt als het ware juist naar binnen gewerkt, terwijl het kind het idee heeft de ontlasting uit te drukken. Om dit patroon zichtbaar te maken kunnen wij de hulp van een geregistreerde bekkenfysiotherapeut die volwassenen behandeld inhuren. Middels biofeedback kan zichtbaar gemaakt worden hoe de bekkenbodem reageert. Veelal werk ik hiervoor samen met collega Chinh Nguyen, geregistreerd bekkenfysiotherapeut, tevens onderdeel uitmakend van Via Fysio.
